• Twaalf Europese topclubs hebben een eigen competitie aangekondigd als alternatief voor de Champions League.
  • De clubs leggen daarmee een bom onder het Europese voetbalmodel, waarin landencompetities centraal staan.
  • De UEFA en organisatoren van Europese competities dreigen met harde sancties.
  • Ajax liet maandagavond weten niet mee te doen aan de Super League en teleurgesteld te zijn in de 12 oprichters.

Al sinds de jaren 90 wordt door Europese topclubs gesproken over de mogelijke opzet van een Super League, als tegenhanger van de Champions League. 

Nu lijkt de kogel eindelijk door de kerk. Twaalf Europese topclubs willen hun eigen competitie lanceren en hebben de Amerikaanse bank JP Morgan gestrikt als financierder.

Voetbalbond UEFA en de Europese competities zijn in rep en roer. Ze dreigen met harde ingrepen waardoor het Europese en interlandvoetbal voorgoed zou veranderen.

Wat is er aan de hand? Dit moet je weten over de Super League.

Wat is de Super League?

De Super League is een midweekse competitie tussen twintig Europese topclubs.

In augustus dient de competitie van start te gaan in twee groepen van tien ploegen, met uit- en thuiswedstrijden. De top drie van elke poule plaatst zich voor de kwartfinales. De clubs die als vierde en vijfde eindigen, gaan in play-offs strijden om de resterende twee tickets.

In de knock-outfase wordt eveneens een uit- en thuiswedstrijd gespeeld. De finale van de Super League gaat dan om één wedstrijd, die eind mei moet worden afgewerkt.

Welke clubs zijn erbij betrokken?

Het gaat in eerste instantie om de volgende clubs uit Engeland, Spanje en Italië:

  • Engeland (6): Arsenal, Chelsea, Liverpool, Manchester City, Manchester United, Tottenham Hotspur
  • Spanje (3): Atlético Madrid, FC Barcelona, Real Madrid
  • Italië (3): AC Milan, Internazionale, Juventus

Naar verwachting komen er voor het eerste seizoen nog drie clubs bij.

De Super League moet uiteindelijk uit twintig teams bestaan: de vijftien clubs die de nieuwe competitie hebben opgericht en vijf clubs die zich hebben gekwalificeerd op basis van de prestaties in het voorgaande seizoen.

Wat levert de Super League op?

De oprichters verwachten met de Super League een bedrag van 10 miljard euro te generen gedurende de periode dat de clubs zich aan het ambitieuze project hebben verbonden. Het is nog onduidelijk om hoeveel jaar het in eerste instantie gaat.

Volgens The New York Times zouden de vaste deelnemers elk zo'n 350 miljoen euro per jaar ontvangen, ruim drie keer zoveel als de winnaar van de Champions League krijgt.

De twaalf tot vijftien clubs die de oprichting van de Super League mogelijk maken, kunnen bovendien rekenen op een bedrag van 3,5 miljard euro om hun investeringsplannen te ondersteunen en de financiële impact van de coronapandemie op te vangen.

De Amerikaans bank JP Morgan is de financier van de Super League, bevestigde een woordvoerder van de bank aan persbureau Reuters. Een bedrag van officiële zijde is niet genoemd, maar JP Morgan zou naar verluidt jaarlijks ongeveer 4 miljard euro willen steken in de nieuwe clubcompetitie.

Waarom komt dit plan nu naar buiten?

Het uitvoerend comité van de UEFA kwam maandag bijeen. Tijdens die vergadering is besloten dat de Champions League vanaf 2024 een nieuwe opzet krijgt.

UEFA kiest voor een opzet met 36 in plaats van 32 deelnemers. Het huidige poulesysteem met groepen van vier verdwijnt. In plaats daarvan spelen deelnemers in de eerste fase tien duels, vier meer dan nu, met extra inkomsten tot gevolg.

Mogelijk gingen de hervormingen niet ver genoeg voor de twaalf Europese topclubs. Ze willen meer geld en hoopten met de Super League druk te zetten op de UEFA.

De verklaring van Juventus hint daarop. De beursgenoteerde Italiaanse club heeft als enige een voorbehoud gemaakt over de oprichting van de Super League.

"De clubs die dit project hebben opgericht, doen hun best om dit zo snel mogelijk uit te voeren", meldde Juventus, de club van Oranje-international Matthijs de Ligt. "We kunnen op dit moment echter niet garanderen dat het project uiteindelijk met succes zal worden gelanceerd of de exacte timing daarvan voorspellen."

Ook sportmarketeer Frank van den Wall Bake, die aan de basis stond van vele nieuwe concepten in de sportwereld, denkt dat de twaalf voetbalclubs vooral de UEFA onder druk willen zetten. "Ik verwacht dat er een nieuwe Champions League komt, grotendeels ingericht naar de wensen van de topclubs. Maar een afsplitsing? Dat denk ik niet."

Van den Wall Bake zegt dat mede op basis van zijn kennis door contacten met grote sponsoren. "De 'Heinekens' van deze wereld die de Champions League ondersteunen, zitten niet te wachten op ruzie. Dan wordt hun gevraagd om een mening en dan zijn ze partij. Dat willen ze niet. En Heineken dat zich terugtrekt en Carlsberg dat instapt, dat zie ik allemaal niet gebeuren. Ze willen er graag bij betrokken blijven, maar niet in een conflictmodel."

Hoe zijn de reacties uit de voetbalwereld?

Vernietigend. De UEFA en organisatoren van Europese competities willen dat de Europese topclubs stoppen met hun plannen voor de Super League.

"Het gaat om een cynisch project dat is gebaseerd op het eigenbelang van een paar clubs, in een tijd waarin de samenleving solidariteit meer dan ooit nodig heeft", waarschuwen ze in een gezamenlijke verklaring. "We zullen alle middelen die voor ons beschikbaar zijn, op alle niveaus, zowel gerechtelijk als sportief, inzetten om een Super League te voorkomen."

De UEFA dreigt de deelnemende clubs uit de nationale competities te zetten en de spelers die in de Super League uitkomen, te weren uit de nationale teams.

De KNVB steunt de UEFA. "De KNVB staat volledig achter dit statement van de UEFA. De Super League is niet in het belang van het Nederlands voetbal", aldus de Nederlandse voetbalbond.

Ook de wereldvoetbalbond FIFA ziet geen heil in de vorming van een Super League. "We spreken onze afkeuring uit over een gesloten en afgesplitste Europese competitie, buiten de internationale voetbalstructuren om", liet de FIFA weten.

"FIFA staat altijd voor eenheid in het wereldvoetbal en roept alle partijen die betrokken zijn bij verhitte discussies op om een ​​rustige, constructieve en evenwichtige dialoog aan te gaan voor het welzijn van het spel en in de geest van solidariteit en fair play. De FIFA zal alles doen wat nodig is om bij te dragen aan een geharmoniseerde weg voorwaarts in het algemeen belang van het voetbal."

Doet Ajax mee aan de Super League?

Nee. Ajax is teleurgesteld in de clubs die een nieuwe Super League hebben aangekondigd. "We steunen de nieuwe opzet van de UEFA, zoals maandag is bevestigd", laat voorzitter Edwin van der Sar via officiële kanalen weten.

"Door mijn werk voor de ECA (organisatie die Europese clubs vertegenwoordigt) ben ik al een aantal jaren betrokken bij discussies over een nieuw format voor de UEFA clubcompetities", stelt de oud-doelman.

"Ajax heeft in het verleden samen met het ECV en de KNVB gestreden voor een aantal wijzigingen, bijvoorbeeld om deelname aan de UEFA Champions League toegankelijker te maken voor de clubs. We dachten dat we de oplossing hadden gevonden met het zogenaamde Zwitserse model, met meer internationale wedstrijden voor meer clubs. We zijn erg teleurgesteld over de plotselinge en late ommekeer die collega-directeuren van enkele internationale topclubs dit weekend hebben gemaakt, met als gevolg dat een zeer onzekere periode de horizon van het Europese voetbal bedreigt."

En Duitse topclubs? Willen die niet meedoen?

Bayern München en Borussia Dortmund zien de Super League niet zitten. Volgens bestuursvoorzitter Hans-Joachim Watzke van Dortmund staan de twee Duitse clubs ook niet open voor toetreding tot de Super League.

"De bestuursleden van de ECA hebben zondagavond in een virtuele bijeenkomst bevestigd dat de beslissing van vorige week nog steeds van kracht is. Dat betekent dat de clubs achter de geplande hervorming van de Champions League staan", aldus Watzke, die net als directeur Michael Gerlinger van Bayern München in het bestuur zit van de koepelorganisatie van Europese voetbalclubs. "Beide Duitse clubs die zijn vertegenwoordigd in het ECA-bestuur hebben in alle discussies hetzelfde standpunt."

Van de grootmachten in Europa ontbreekt ook Paris Saint-Germain. Porto heeft ook al laten weten dat het de Super League gaat negeren. De 29-voudig kampioen van Portugal is wel benaderd door de initiatiefnemers, maar voorzitter Jorge Nuno Pinto da Costa sloeg dat snel af.

Kunnen de UEFA en FIFA spelers echt verbieden om mee te doen aan EK's en WK's?

Advocaat Ruben Elkerbout, specialist in het mededingingsrecht van kantoor Stek, zet daar vraagtekens bij.

"De UEFA gaat alleen over het EK, maar ook dat lijkt mij niet eenvoudig waar te maken", zegt Elkerbout. "Frenkie de Jong heeft vorig seizoen een contract bij Barcelona getekend. In die keuze heeft hij deze sanctie niet kunnen meewegen, terwijl hij nu mogelijk per direct bestraft zou worden, omdat het bestuur van zijn club aan de Super League wil deelnemen."

"Ik hoor mensen de vergelijking trekken met schaatser Mark Tuitert en shorttracker Niels Kerstholt die door de internationale schaatsbond voor het leven zouden worden geschorst omdat ze in Dubai wilden schaatsen. Maar je kan relatief armlastige schaatsers toch moeilijk met puissant rijke sporters als Lionel Messi of Ronaldo vergelijken", stelt Elkerbout

De advocaat denkt wel dat er ruimte is voor de nationale bonden en competities om clubs die aan de Super League deelnemen te straffen. "Want die hebben onder meer als taak om de integriteit van hun competities te beschermen", stelt hij.

Kan de Europese Commissie ingrijpen?

De Europese Commissie onderneemt vooralsnog geen actie tegen de Super League. Daarvoor zijn de plannen nog te weinig concreet, zei een woordvoerder van het dagelijks EU-bestuur maandag.

De commissie zal eventuele juridische aspecten, zoals mogelijke overtreding van Europese concurrentieregels, "bekijken als het ooit zover komt".

Vicevoorzitter Margaritis Schinas, onder meer belast met 'het promoten van de Europese levenswijze’, liet op Twitter wel al zijn afkeuring blijken over het plan. Sport in Europa moet volgens hem zijn gebaseerd op diversiteit en voor iedereen toegankelijk zijn.

Er is volgens de Griek in de EU "geen ruimte voor de paar rijke en machtige clubs die zich willen losmaken van de organisaties die staan voor nationale competities, met promotie en degradatie, en steun voor amateurclubs".

Advocaat Elkerbout denkt niet dat de Europese Commissie zich over de Super League zal buigen. "Daar is dit dossier te gevoelig voor vanuit politiek perspectief."

Hoe loopt dit af?

Sportmarketeer Van den Wall Bake noemt het logisch dat de plannen voor een Europese topcompetitie nu heel concreet worden.

"Het is eigenlijk onontkoombaar. Op jacht naar het grote geld zoekt men naar vernieuwingen. En het plafond van de inkomsten is nog lang niet in zicht. Er zijn zoveel nieuwe spelers in het medialandschap, zoals Netflix en Amazon, die zich straks melden als de huidige contracten aflopen. Dat gaat een grote rol spelen."

De sportmarketeer wijst op de sportdocumentaires die de 'nieuwe spelers' nu al maken. "Over bijvoorbeeld Michael Jordan, over de Formule 1. Deze zenders trekken daar miljoenen kijkers mee, ze breken alle records. Nu gaan ze straks meebieden op de rechten voor live sport en in bepaalde gevallen zullen ze dat ook gaan winnen. En de clubs zullen uiteraard een groter deel van de opbrengsten willen dan ze nu krijgen."

Het toekomstbeeld? Van den Wall Bake: "We krijgen straks een internationale competitie, met bijna dagelijks wedstrijden als Liverpool - Barcelona en Juventus - Real Madrid. En die duels zullen niet allemaal op de woensdagavond worden gespeeld, maar verspreid over de hele week. Het grote gevaar is daarbij dat de nationale competities in gevaar komen."

Want de vraag is wat Ajax doet, als er vrijdag in de Champions League wordt gespeeld. Van den Wall Bake: "Ik verwacht dat Ajax een rol gaat spelen in het nieuwe format. Op basis van het verleden, maar ook omdat grote clubs in elk geval de suggestie willen wekken de kleinere landen tegemoet te komen. De vraag is vervolgens wie Ajax dan gaat opstellen als het twee dagen later tegen Emmen in de Eredivisie speelt. In dat kader zal ook een topcompetitie als de Premier League straks minder waard worden."

Van den Wall Bake ziet beweging bij de UEFA, dat eigenlijk amper een andere keus heeft. "Want de ruimte voor de overkoepelende organisaties om voet bij stuk te houden is beperkt", zegt Van den Wall Bake. "Het dreigement om spelers die aan de Super League gaan meedoen te schorsen voor een EK of WK stelt niet zoveel voor. Als een voetballer moet kiezen tussen een paar miljoen per maand of uitkomen voor de nationale ploeg, is die keuze niet zo moeilijk. Nee, het zal nog even duren, maar ik denk dat de partijen elkaar straks wel gaan vinden in een compromis."

Lees meer over voetbal: